Magnez jest składnikiem mineralnym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Jego odpowiednia ilość zapewnia prawidłową pracę układu: mięśniowego, kostno-stawowego, oddechowego, sercowo-naczyniowego, hormonalnego i krwiotwórczego. Jak widać, ma on szeroki zakres działania, a jego niedobór może nieść ze sobą szereg problemów zdrowotnych. Niestety jak wskazuje wiele badań, spożycie magnezu w Polsce jest niewystarczające. Przyczyną takiego stanu jest najczęściej nieprawidłowa dieta, wysokoprzetworzone posiłki o małej wartości odżywczej. Ponadto, jeśli już występują objawy niedoboru, to chętniej sięgamy po suplementy, niż szukamy dobrych źródeł tego pierwiastka w jedzeniu, co w konsekwencji doprowadzana do notorycznych niedoborów. Jak zatem ustrzec się przed niedoborami?
Funkcję magnezu?
Jedną z ważniejszych funkcji, jaka pełni magnez to udział w procesach syntezy i rozpadu związków bogatoenergetycznych co jest warunkiem dostarczenie energii do prawidłowej pracy naszych mięśni. Ponadto magnez w mniejszym lub większym stopniu berze udział w aktywacji ponad 300 enzymów, tym samym ma wpływ na szlaki metaboliczne związane z przemianą białek, lipidów i węglowodanów. Uczestniczy w procesach transportu elektrolitów przez błony komórkowe. Pierwiastek ten jest również niezbędny to tworzenia i utrzymania struktur chromosomów i kwasów nukleinowych.
Składniki zwiększające i blokujące przyswajanie magnezu
Magnez wchłaniany jest w jelicie cienkim. Ponad połowa tego pierwiastka w naszym organizmie gromadzona jest w kościach (około 55%), prawie cała reszta w komórkach tkanek miękki a zaledwie 1% w płynach pozakomórkowych. Na wykorzystanie dostarczonego magnezu duży wpływ ma aktualne zapotrzebowanie organizmu, ilość dostarczona z posiłkiem oraz składniki wpływające na jego wykorzystanie, dlatego przyswojenie tego pierwiastka z diety może się wahać w przedziale 30-60%. Zaobserwowano, że lepsza absorpcja występuje w obecności białka szczególnie zwierzęcego i laktozy (dokładniej jednego z cukrów prostych: galaktozy). Dużo większa jest natomiast grupa produktów utrudniających jego wykorzystanie z żywności. Cześć badań wskazuje, że tłuszcz może ograniczać jego przyswajanie ze względu na tworzenie się mydeł magnezowych. Ponadto diety bogate w celulozę, hemicelulozę, fityniany, taniny, szczawiany oraz ze zwiększoną ilością wapnia i fosforu mogą utrudniać jego biodostępność.
Objawy niedoboru?
Najczęściej deficyt magnezu kojarzymy z zaburzeniami rytmu serca, skurczami mięśni czy drganiami powiek. Nasz organizm może jednak manifestować niedobór w mniej oczywisty dla nas sposób, do takich objawów możemy zaliczyć rozdrażnienie i nerwowość, problemy z koncentracją, zawroty i bóle głowy, zaburzenia snu, depresje i stany lękowe, a także osłabienie włosów i paznokci. Niektóre badania sugerują, że niewystarczająca podaż tego pierwiastka będzie miała również wpływ na nadciśnienie tętnicze, gospodarkę lipidową i węglowodanową.
Jakie jest zalecane dzienne spożycie magnezu?
Normy żywienia dla populacji polski opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia określają poziom zalecanego spożycia (RDA) u mężczyzn w ilości 420mg, natomiast u kobiet 320mg magnezu. Zwiększone zapotrzebowanie może wystąpić u osób narażonych na duży stres, uprawiających zawodowo sport lub pracujących ciężko fizycznie. Ponadto większe spożycie zalecane jest u kobiet w ciąży i karmiących, u których magnez powinien zostać dostarczony w ilości 450mg.
Czy można przedawkować magnez?
U zdrowego dorosłego człowieka, niestosującego suplementacji, przedawkowanie magnezu jest mało prawdopodobne. Natomiast u osób stosujących tabletki, zbyt wysokie dawki soli Mg będą powodować biegunkę. Jeśli natomiast w jakiś sposób zwiększy się jego wartość w krwiobiegu to nadmiar magnezu jest bardzo dobrze usuwany z organizmu przez nerki. Tym samym ryzyko przedawkowania magnezu, szczególnie z diety, jest znikome. W jednym z badań stwierdzono poważne niekorzystne działanie tego składnika mineralnego, dawka jednak wynosiło tam aż 35g i została podana dożylnie. Największe ryzyko przedawkowania magnezu zarówno z diety, jak i suplementacji występuje u osób z niewydolnością nerek i może doprowadzić do upośledzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Do objawów mogących świadczyć o jego kumulacji w organizmie zalicza się również nudności, osłabienie, podwójne widzenie czy niewyraźną mowę.
Źródła magnezu w diecie
Nie wszystkie produktu, które w 100g swojej masy mają dużą ilość magnezu, spożywamy w dostatecznej ilości i odpowiednio często, dlatego poniżej podzieliłem produkty na te, z których w łatwy sposób dostarczymy magnez i te, które mogą stanowić świetne uzupełnienie diety w ten pierwiastek.
Produkty które są dobrym źródłem magnezu w naszej diecie:
Fasola szparagowa - porcja 200g dostarczy 376mg magnezu (188mg/100g)
Fasoal biała - szkalnka dostarczy 350mg magnezu (170mg/100g)
Kasza gryczana - 1/2 woreczka dostarczy 115mg magnezu (221mg/100kcal)
Pestki dyni - 25g dostarczy 110mg magnezu (540mg/100g)
Komosa ryżowa - 1/2 woreczka dostarczy 99mg magnezu (197mg/100g)
Płatki owsiane - 50g dostarczy 60mg magnezu (129mg/100g)
Makaron pełnoziarnisty z mąki pszennej - 50g dostarczy 59mg magnezu (128mg/100g)
Orzechy brazylijskie - 3 sztuki dostarcza 60mg magnezu (376kcal/100g)
Migdały - porcja 30g dostarczy 80mg magnezu (270mg/100g)
Banan - 1 duża sztuka dostarczy 64mg magnezu (33mg/100g)
Awokado - 1 średnia sztuka dostarczy 55mg magnezu (39/100g)
Produkty które są bogatym źródłem magnezu, ale są spożywane w niewiekich ilościach:
Bazylia suszona - 1 łyżka dostarczy 35mg magnezu (711mg/100g)
Natka pietruszki suszona - 1 łyżka posiekanej dostarczy 16mg magnezu (400mg/100g)
Mak niebieski - 1 łyżka dostarczy 60mg magnezu (458mg/100g)
Słonecznik - 1 łyżka dostarczy 49mg magnezu (325mg/100g)
Siemię lnianę - 1 łyżka dostarczy 40mg magnezu (392mg/100g)
Nasiona chia - 1 łyżka dostarczy 34mg magnezu (335mg/100g)
Sezam - 1 łyżka dostarczy 38mg magnezu (377mg/100g)
Otręby pszenne - 1 łyżka dostarczy 20mg magnezu (490mg/100g)
Otręby owsiane - 1 łyżka dostarczy 9mg magnezu (235mg/100g)
Czekolada gorzka - pasek czekolady dostarczy 24mg magnezu (165mg/100g)
Woda!!! Idealna alternatywa dla tabletek
Moją sprawdzoną i ulubioną wodą jest Muszynianka magnezowo wapniowa, która zawiera 128mg magnezu w litrze wody. Dwa litry takiej wody pokryja ponad 50% dziennego zapotrzebowania na magnez.
DIETA 1600KCAL - BOGATO MAGNEZOWA (580MG MAGNEZU)
produkt | energia [kcal] | waga [g] | miara domowa |
mleko spożywcze, 2% tłuszczu | 168.3 | 330.0 | 1.5 szklanki |
płatki owsiane górskie | 188.0 | 50.0 | 5 łyżka |
orzechy włoskie | 133.2 | 20.0 | 4 sztuki |
jabłko | 94.0 | 188.0 | 1 większa sztuka |
cynamon mielony | 2.5 | 1.0 | szczypta |
Przepis: Mleko zagotować z płatkami owsianymi. Orzechy posiekać. Do ugotowanej owsianki dodać starte na tarce o dużych oczkach jabłko i cynamon. Przelać na talerz i posypać posiekanymi orzechami.
586kcal, magnez 130mg
produkt | energia [kcal] | waga [g] | miara domowa |
ryż brązowy | 83.8 | 25.0 | 0.3 woreczek |
ogórek kiszony | 7.2 | 60.0 | 1 sztuka |
papryka czerwona | 32.0 | 100.0 | 0.5 sztuki |
kukurydza, konserwowa | 32.7 | 30.0 | 1.1 porcja |
dynia, pestki | 28.6 | 5.0 | 1 łyżeczka |
czosnek | 4.6 | 3.0 | 1 mały ząbek |
Oliwki czarne, marynowane | 26.8 | 20.0 | 7.9 sztuki |
oliwa z oliwek | 134.6 | 15.0 | 3 łyżeczki |
pieprz | 0.0 | 1.0 | 1 szczypta do smaku |
Przepis: Ryż ugotować według przepisu na opakowaniu, przełożyć do salaterki. Ogórka obrać i pokroić w kostkę. Razem z odsączoną kukurydzą dodać do ryżu. Oliwę wymieszać z przeciśniętym przez praskę czosnkiem, solą i pieprzem. Gotowy sos dodać do pozostałych składników i wszystko wymieszać.
350 kcal, magnez 100mg
produkt | energia [kcal] | waga [g] | miara domowa |
mieszanka warzywna chińska, mrożona | 35.0 | 112.5 | 0.25 opakowania |
olej rzepakowy uniwersalny | 216.0 | 24.0 | 3 łyżki |
Dorsz filet, świeży lub mrożony | 156.0 | 200.0 | 1 duża sztuka |
sok z cytryny | 4.0 | 10.0 | 1 łyżeczka |
kasza gryczana | 86.0 | 25.0 | 0.25 woreczek |
przyprawa do ryb | 2.0 | 1.0 | 1 szczypta |
oliwa z oliwek | 89.7 | 10.0 | 2 łyżeczki |
Przepis: Dorsza skropić olejem, przyprawić i włożyć do garnka na parę. Warzywa również tam włożyć wraz z kaszą gryczaną. Rybe po nałożeniu na talerz skropić cytryną. Danie po nałożeniu na talerz skropić oliwą z oliwek.
588kcal, magnez 123mg
produkt | energia [kcal] | waga [g] | miara domowa |
banan | 116.4 | 120.0 | 1 sztuka |
wiórki kokosowe | 131.4 | 20.0 | 2 łyzki |
maślanka spożywcza, 0,5 % tłuszczu | 74.0 | 200.0 | 1 szklanka |
sok cytrynowy | 3.0 | 10.0 | 1 łyżeczka |
otręby owsiane | 4.9 | 2.0 | 1 łyżka |
Przepis: Banan, wiórki i maślankę zmiksować w blenderze. Dodać sok cytrynowy i otręby.
330kcal, magnez 89mg
produkt | energia [kcal] | waga [g] | miara domowa |
olej lniany | 108.0 | 12.0 | 3 łyżeczki |
dynia, pestki | 68.6 | 12.0 | 2.5 łyżeczki |
awokado | 101.4 | 60.0 | 0.5 sztuki |
pomidor | 24.0 | 160.0 | 1.5 małej sztuki |
chleb żytni razowy | 136.2 | 60.0 | 2 kromki |
Przepis: Obrany ze skóry i oddzielony od pestki miąższ dojrzałego awokado, zmiksować z obranym ze skórki pomidorem, pestkami dyni i olejem. Całość doprawić do smaku pieprzem i solą. Podawać z pieczywem
440kcal, magnez 140mg
https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/viewFile/38318/26939
https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2019/05/uchwa%C5%82a-19-2019-Magnez.pdf
https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2015/nr%204/Bromatologia%204_2015%20s%20677-689%20art%2011.pdf
https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/co-warto-wiedziec-o-magnezie-